Komu zawdzięczamy hamburgera? Biorąc pod uwagę jak nieskomplikowana jest to potrawa, wymagająca jedynie usmażenia mielonej wołowiny i położenia jej na bułce, odpowiedź okazuje się być niejednoznaczną, jeśli w ogóle możliwą. W zależności od tego, jak mocno chcesz zagłębić się w temat, napotkasz na swojej drodze od 6 do 10 osób przypisujących sobie wiodącą rolę w historii powstania hamburgera. Jako że lato to sezon grillowy, zdecydowaliśmy się wcielić w rolę detektywa
i dowiedzieć się, kto tak naprawdę wynalazł hamburgera.

Podejrzany numer 1: Fletcher Davis

Mało prawdopodobne

Miejsce akcji: Athens, Texas, koniec lat 80. XIX wieku

Historia: Z nieznanych nam bliżej przyczyn, Fletcher Davis, właściciel małej restauracji w rolniczym Teksasie, rzekomo zaczął podawać klientom podsmażaną mieloną wołowinę na bułce blisko końca XIX wieku. Następnie, w roku 1904, zaprezentował swój wynalazek na międzynarodowych targach
w St. Louis, gdzie zyskał on wielką popularność. Wkrótce w całym kraju rozpoczęła się hamburgerowa gorączka.

Argument za: Wiele niezwykłych wynalazków, włączając w to telefon oraz diabelski młyn, zadebiutowało na targach międzynarodowych. Umieszczenie hamburgera na tej liście jest również uzasadnione, jako że targi z 1904 roku często uznaje się moment, w którym zaczął on zyskiwać
na popularności.

Argument przeciw: Przede wszystkim historia Davisa oparta jest głównie na przekazach ustnych oraz opowieściach, które są często przekoloryzowane. Po drugie, co działo się między końcem lat 80. a rokiem 1904? Hamburgery są bezdyskusyjnie pyszne. Dlaczego więc wieść o pomyśle Davisa nie rozeszła się szybciej?

Podejrzany numer 2: „Hamburger Charlie" Nagreen

Raczej mało prawdopodobne

Miejsce akcji: Seymour, Wisconsin, rok 1885

Historia: Piętnastoletni Charlie Nagreen zajmował się na co dzień sprzedażą klopsików na targu
w Seymour, ale zyski utrzymywały się na niewysokim poziomie. Aby cały dzień spędzony z wozem załadowanym po brzegi mięsem nie poszedł na marne (pamiętajmy, jest rok 1885), zauważywszy leżący w pobliżu chleb, Nagreen zdusił sprzedawane klopsiki i umieścił je między dwoma kromkami. Tak właśnie Hamburger Charlie, jak od tego czasu zwykło się go nazywać, stworzył legendarną kanapkę.

Argument za: W jednym z parków znajdująch się w Seymour można podziwiać pomnik Nagreena,
co świadczy o tym, że mieszkańcy traktują go niezwykle poważnie. A przy okazji debaty na temat wynalazcy burgerów, trudno podważać kandydaturę kogoś, kogo nazywano „Hamburgerem”.

Argument przeciw: Po pierwsze, czy był to w ogóle burger? Kanapki z klopsikami smakują znakomicie i w świecie kuchni znajduje się dla nich przestrzeń, ale to nie one są przedmiotem niniejszego dochodzenia. Jedyne, co się nie do końca zgadza, to sama ich nazwa. Wygląda na to, że Nagreen określij je mianem hamburgerów, ponieważ steki z mielonego mięsa cieszyły się wówczas ogromną popularnością zarówno w Seymour, jaki i w niemieckim Hamburgu. Jednak czy piętnastolatek, szczególnie w roku 1885, mógł być tak dobrze zorientowany w światowych trendach kulinarnych? Hmm, no właśnie...

Podejrzany numer 3: Charlie i Frank Menches

Równie prawdopodobne, co nieprawdopodobne

Miejsce akcji: Hamburg, New York, rok 1885

Historia: Przychodzi czas następnych targów w 1885 roku, a wraz z nimi kolejny spontaniczny przypływ przedsiębiorczości. Kiedy na stoisku braci Charliego i Franka Menches skończył się zapas kiełbasek, postanowili improwizować, proponując kanapki z grillowanym mięsem mielonym. Zapytani przez odwiedzających jarmark, jak określać nowy przysmak, wymyślili termin pośpiesznie, inspirując się nazwą miasta, w którym się właśnie znajdowali.

Argument za: Oprócz tego, że historia osadzona jest w odpowiednich ramach czasowych, a przy tym pozostaje wiarygodna, pozwala również zrozumieć, skąd wzięła się cała sieć stoisk z burgerami braci Menches w północno-wschodniej części stanu Ohio.

Argument przeciw: Na podstawie niektórych relacji można uznać, że powyżej opisane wydarzenia miały miejsce na targu pod Akron, w stanie Ohio, a nie w Hamburgu, co nieco komplikuje sprawę. Dlaczego jeszcze należy traktować opowieść o braciach Menches z przymróżeniem oka? Uznawali się oni również za wynalazców rożków waflowych, których pochodzenie jest nie do końca jasne.

Podejrzany numer 4: Otto Krause, znany również jako Otto Kuase

Raczej mało prawdopodobne

Miejsce akcji: Hamburg, Niemcy, rok 1891

Historia: To nieskomplikowana opowieść. Według niektórych źródeł, pewnego dnia kucharz
z Hamburga znany jako Otto Krause lub Kuase (w zależności od tego, skąd czerpiesz informacje) postanowił usmażyć na maśle befsztyk, następnie położył na nim jajko i całość umieścił w bułce. Niemieccy marynarze przywieźli ten pomysł do Ameryki, a reszta to już tylko historia.

Argument za: Przede wszystkim mamy do czynienia z prawdziwym hamburczykiem, czyli mieszkańcem Hamburga (org. Hamburger), co oznacza, że jesteśmy w domu. Rozważając historię pod kątem wiarygodności, fakt ten pozostaje niezwykle istotny, ponieważ otrzymujemy racjonalną odpowiedź na pytanie, gdzie wynaleziono hamburgera. Po drugie, istnieje również inny dowód grubego kalibru, którym jest znana w świecie burgerowym restauracja White Castle. Ta kultowa już amerykańska burgerownia wydała oświadczenie, że najprawdopodobniej to właśnie Krause stworzył opisywane danie.

Argument przeciw: O co chodzi z dwojaką pisownią nazwiska tego faceta? Jeśli z biegiem czasu wkradła się do niego literówka, czy jeszcze coś w tej opowieści może nie być w 100% prawdziwe? Jest ryzyko, że nawet najprostsza historia zmieni się w baśń, kiedy jej narrator zdecyduje się na podróż przez ocean.

Podejrzany numer 5: Louis Lassen

Bardzo prawdopodobne

Miejsce akcji: New Haven, Connecticut, rok 1900

Historia: Tej opowieści również brakuje elementu zaskoczenia. W 1900 roku do niewielkiej restauracji Louis' Lunch w mieście New Haven wpadł głodny biznesmen i poprosił o danie, które uda się zrobić szybko, a następnie zabrać je ze sobą. Niewiele myśląc, Louis Lassen włożył grillowane mięso mielone pomiędzy dwa tosty i bum, [być może] pierwszy burger ujrzał światło dzienne.

Argument za: Restauracja Louis’ Lunch to najbardziej rozpoznawalny kandydat na wynalazcę burgera. Prezentowano ją na antenie Travel Channel oraz opisywano w czasopismach takich jak Food & Wine Magazine. Nie bez znaczenia jest również fakt, że Biblioteka Kongresu uznaje Louis’ Lunch za miejsce powstania pierwszego hamburgera. Zdecydowanie warto o tym pamiętać.

Argument przeciw: Wszystko układa się w całość, nieprawdaż? Historia jest wiarygodna, a przy tym ma wielu zwolenników. Ale rok 1900? Z całą pewnością ktoś wcześniej ugrillował mieloną wołowinę, a następnie położył ją na bułce. Oczywiście istnieją mocne argumenty przemawiające za uznaniem historii Louis’ Lunch za prawdziwą, ale wciąż należy do niej podchodzić z lekkim dystansem.

Tym samym dotarliśmy do końca. Nasze niezwykle szczegółowe, wysoce naukowe dochodzenie dotyczące powstania hamburgera pozwala wysnuć wniosek, że to Louis Lassen był jego prawdziwym twórcą. Najprawdopodobniej...